2022 йил 7 июнь куни Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан “Реклама тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни имзоланди. Қонуннинг кучга кириш муддати 3 ой этиб белгиланди. Шунга кўра, Олий Мажлис томонидан қабул қилинган, янгиланган таҳрирдаги “Реклама тўғрисида”ги қонун жорий йилнинг 8 сентябрь куни қонуний кучга киради.

Қайд этиш жоизки, янги таҳрирда қабул қилинган ушбу қонун моҳиятан демократик тамойилларга асосланган, шунингдек истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳар томонлама ҳимоя қилишни назарда тутади ҳамда реклама берувчилар ва реклама бозорининг профессионал иштирокчилари фаолияти учун энг яхши шароитлар яратишга йўналтирилган.

Қонуннинг кучга кириши реклама ахборотининг айланишини фаоллаштиришга, шунинг билан бирга хўжалик юритувчи субъектларнинг иш фаоллигини оширишга туртки бўлади. Қолган муҳим мақсадлар билан бир қаторда, қабул қилинган мазкур қонун реклама хабарларида давлат тилидан фойдаланишнинг тартибини белгилайди.

Сўнгги пайтларда реклама ахборотининг тили масаласида турли хил мунозаралар пайдо бўлмоқда. Шу сабабли мен ҳам ушбу масалада ўз фикр ва мулоҳазаларимни билдиришимга тўғри келди.

Биринчи навбатда шаҳар ахборот муҳити миллий ахборот маконининг ажралмас қисми эканлигини англаб олиш лозим. Бир давлатдан иккинчи давлатга саёҳат қилаётган ҳар бир инсон буни осонгина англаши мумкин. Европа шаҳарлари рекламасининг ландшафти Осиё шаҳарлариникидан тубдан фарқ қилади. Ушбу фарқ ҳар бир элементда акс этади – реклама жойи конструкцияларида, техник жиҳозларида ва албатта асосий аттрибут ҳисобланмиш – реклама ахборотини етказишнинг тилида.

Ушбу масалани тартибга солиш бўйича “Реклама тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонунида алоҳида модда ажратилган. Рухсат берсангиз моддани қуйида тўлиқ кўрсатиб ўтсам.

Ўйлайманки, мазкур моддада ҳамма нарса оддий ва тушунарли қилиб ёзилган.

Қонуннинг қабул қилиниши билан мамлакатимиздаги барча рекламалар, шу жумладан ташқи реклама давлат тилида тақдим этилиши шарт. Бироқ, ушбу норма реклама берувчиларга бундай реклама ахборотларининг таржималарини ва тақдимотларини бошқа тилларда эълон қилишларига тақиқ қўймайди. Шу жумладан рус тилига ҳам.

Бундан ташқари, рекламанинг тилига бўлган талаблар фақатгина чет тилларда фаолият юритаётган ОАВ, нашриёт маҳсулотлари, Интернет тармоғидаги ахборот ресурсларига нисбатан татбиқ этилмайди. Товар белгилари (хизмат белгилари) ва логотипларга ўзгартиришлар киритишга ҳожат йўқ.

Қонуннинг якуний таҳририга киритилган ҳар бир норма реклама соҳасидаги экспертлар жамоаларининг вакиллари иштирокида кўп маротаба муҳокама этилди ва миллий реклама бозоримизни ривожлантиришнинг барча замонавий йўналишлари эътиборга олинди. Сўнгги танлов доимо бозор иқтисодиёти, ҳалол рақобат ва истеъмолчилар ҳуқуқларини сўзсиз таъминлаш тамойилларига асосланди. Қонун 6-моддасининг қабул қилинишида реклама буюртмачиларининг (шу жумладан глобал жаҳон ўйинчиларининг) Ўзбекистон Республикасида рекламани тарқатишда максимал даражада давлат тилидан фойдаланишга бўлган қизиқишлари (мамлакатимиз аҳолисининг кўпчилиги ўзбек тилини билиши ва ундан доимий фойдаланишини инобатга олган ҳолда) қатъий равишда инобатга олинди.

Шунинг билан бирга, мутахассислар реклама берувчиларга улар ишлаб чиқараётган товарлар ва хизматлар учун рекламани давлат тили билан бир қаторда бошқа хорижий тилларда ҳам тарқатиш ҳуқуқини тақдим этишнинг заруратини қайд этишди.

Илхом АБДУЛЛАЕВ,

Олий Мажлис Қонунчилик палатаси Инновацион ривожланиш,

ахборот сиёсати ва ахборот технологиялари

масалалари қўмитасининг раиси

Манба: https://parliament.gov.uz/

kun.uz  —  “Қонун кучга киргач, Ўзбекистондаги барча рекламалар давлат тилида бўлиши шарт” — Илҳом Абдуллаев

«Ўзбекистон МЭТ» АЖ Ахборот хизмати

http://t.me/uzmetaxborotxizmati