Кичкина батарея зарарсиз кўринади, лекин уни оддий чиқиндилар билан бирга ташлаб юборсангиз, у ҳақиқий экологик хавф туғдириши мумкин.
Дунёда одамларнинг қадамларини электр энергиясига айлантирувчи махсус пол плиталари бир неча йилдан бери қўлланилмоқда. Ҳар бир қадам тахминан 5 ватт энергия ишлаб чиқаради — бу дастлаб кам кўринсада, метро, сайёҳлик марказлари ёки йирик савдо мажмуаларидаги минглаб одамларни ҳисобга олган ҳолда, умумий миқдор жуда катта аҳамият касб этади. Бундай плиталар Буюк Британияда муваффақиятли қўлланилмоқда.
Оддий сувни оламиз. Унда водород ва кислород мавжуд. ⚡️ Ундан электр токи ўтказамиз — бу жараён электролиз деб аталади.
2025 йил май ойида Ўзбекистон Энергетика вазири Журабек Мирзамаҳмудов Марказий Осиёда биринчи бўлиб саноат миқёсида яшил водород ишлаб чиқариш лойиҳаси ишга туширилганлигини эълон қилди.
2025 йил 8 август куни БМТ форумида Ўзбекистон Экология вазири Арол денгизи атрофида вужудга келган жуда оғир вазият ҳақида маъруза қилди. Бу инқироз деярли бир миллион кишининг ҳаётига таҳдид солмоқда, ўтган йили эса деярли 40% қишлоқ хўжалиги эрлари қурғоқчиликдан зарар кўрди.
Одам чиқиндилари ҳамма жойда учрайди — ерни ва сувни катта майдонларда ифлослантирадиган полигонларда ҳам, табиатнинг ўзида ҳам, одам қадам қўйилган ҳар бир жойда. Океанларда пластик ороллари ҳосил бўлмоқда, чиқиндилар эса энди космосгача ҳам етиб борди. Микропластик сувда, ҳавода ва ҳатто ҳайвонлар ва одамлар организмида топилмоқда — бу ҳар биримизни қизиқтирувчи ҳақиқий глобал муаммодир.
Бугун биз Жиззах вилоятида қурилаётган биринчи атом электр станцияси мамлакатимиз энергия таъминотига қандай ҳисса қўшишини батафсил кўриб чиқамиз.
Аслида, бу эскирган тушунча! Илгари қуёш панеллари ва шамол генераторлари қиммат бўлган ва «яшил» электр энергияси анча юқори эди. Аммо сўнгги 10 йил ичида технология жуда ривожланди — ва энди бу бошқача:
2040 йилгача Марказий Осиё Амударё ва Сирдарё дарёлари сув оқимининг камайиши фонида юқори даражадаги сув стрессига дуч келиши мумкин. Ушбу масалани давлат раҳбари Шавкат Мирзиёев Самарқанд халқаро иқлим форумида кўтариб чиқди.
Мукофот замонавий фан ҳақидаги тасаввурлар, ҳар бир инсон ҳаётини ўзгартирувчи улкан ғоялар ва ихтироларни тақдирлашга қаратилган.
«Билим музёрар кемаси»номли халқаро илмий-марифий лойиҳага танлов бошланди. Лойиҳа иштирокчилари ҳақиқий атом музёрар кемасида Шимолий қутбга артктик экспедицияга ёл олишади! Уларни ажойиб талим дастури кутмоқда: марузалар,мастер-класс, викториналар ва бошқалар.
2024 йил 13 ноябрь куни Боку шаҳрида имзоланган Озарбайжон Республикаси, Қозоғистон Республикаси ва Ўзбекистон Республикаси ўртасида «яшил» энергияни ривожлантириш ва узатиш соҳасида стратегик шериклик тўғрисидаги битим тасдиқланди.
Самарқандда экологик мастер-режа қабул қилинди. Ушбу стратегик ҳужжат шаҳар экологик бошқарувини яхшилаш, қулай шаҳар муҳитини яратиш ва минтақанинг иқлим ўзгаришига мослашувчанлигини оширишга қаратилган.
Президент Шавкат Мирзиёев барча ҳудудларда кўп қаватли уйларни яшил энергия манбаларига ўтказиш муҳимлигини таъкидлади.
Хитой 2060 йилга бориб углерод нейтраллигига эришиш стратегияси доирасида 2027 йилгача углерод изини бошқариш тизимини жорий этишни режалаштирмоқда.
2025 йилнинг 1 ноябрига қадар давлат пластик маҳсулотлар ишлаб чиқарувчилари ва импортчилари учун чиқиндиларни утилизация қилиш бўйича янги талабларни ишлаб чиқишни режалаштирмоқда.
Ўзбекистонда маҳсулотлар ва хизматларга мўлжалланган ягона ихтиёрий экологик маркалаш тизими – «Яшил белги» жорий этилади.
2030 йилга келиб Ўзбекистон иқтисодиёти 200 миллиард долларгача ўсиши кутилмоқда. Бу кейинги 5 йил ичида электр энергиясига бўлган эҳтиёжни 1,5 баравар оширади. Бундан ташқари, 2030 йилга келиб зарарли газ чиқиндиларини 35 фоизга камайтириш режалаштирилган.
Юқори ҳароратли газ билан совутиладиган реактор (HTGR) ўз иссиқлиги ёрдамида сув молекулаларини водород ва кислородга ажратиш учун серно-йод цикли деб номланган кимёвий реакциялар занжирини ишга туширади.
Windlift компаниясининг арқонли дронлари, учувчи жилоларга ўхшайди — улар парвоз пайтида арқонни тортиб, механик энергия ҳосил қилади. Бироқ, жилолар фақат кўнгилочар мақсадда ишлатилса, бу учувчисиз учиш аппарати (БПЛА) махсус траектория — саккиз шаклида учиб, электр энергиясини ишлаб чиқаради. Арқон тортилишидан ҳосил бўлган куч 75 кВт·соатгача электр энергияси генерация қилиш имконини беради.