❓ Ўзбекистон барча газ ва нефт захираларини 35 йилга Россия олигархларига топширганми?

❌ Қисқа жавоб: Йўқ, Ўзбекистон энерготизимини ҳеч қайси давлатга топшириб қўймаган.

✅ Кенгайтирилган жавоб: Ўзбекистондаги етакчи ОАВ вакиллари, блогерлар ҳамда экспертлар Энергетика вазири Жўрабек Мирзамаҳмудов, “Ўзбекнефтгаз” раҳбари Меҳриддин Абдуллаев билан учрашди ва бугунги кунда кўпчиликни ўйлантираётган саволларга изоҳ сўрашди.

Энг асосий савол, албатта — Ўзбекистон 35 йилга БАРЧА газ ва нефт конларини Россия олигархларига бериб қўйганига оид маълумот ҳақида бўлди.

Энергетика вазирининг таъкидлашича, бу мутлақо нотўғри ва ёлғон хабар.

Гап фақат Бойсун туманида жойлашган БИТТА М-25 кони ҳақида (Ўзбекистондаги БАРЧА конлар эмас).

Маҳсулот тақсимотига оид Битим (СРП) томонлари:

Бир томондан (Ҳукумат) — Ўзбекистон Республикаси;

Иккинчи томондан (Инвестор) — 3 та компаниядан иборат консорсиум, я?ни:

1) «Gas Project Development Central Asia AG» (Швейцария);

2) «Altmax Holding Ltd» (Кипр);

3) “Uzneftegazdobicha” АЖ (Ўзбекистон, давлат корхонаси).

Битим муддати: 35 йил

Битим шарти:

1) Инвесторлар ҳудудга бир неча млрд доллар инвестиция киритади, геология-қидирув ишларини амалга оширади, конни ўзлаштиради, завод қуради, инфратузилма яратади. Буларнинг ҳаммаси инвесторлар маблағлари эвазига бўлади. Давлат бюджетидан бир тийин ҳам пул ишлатилмайди ёки давлат кафолати остидаги кредитлар олинмайди;

2) Келгусида газ ишлаб чиқариш бошлангач, даромаднинг (барча харажатлар ва Ўзбекистонга тўланадиган солиқлардан қолгани) 50%и Ўзбекистон Республикасига, қолган 50%и эса инвесторларга бўлинади.

❓ Нега 35 йил?

Шуни 10 йил, 15 йил ёки 20 йил қилса бўлмасмиди, деб сўрадик.

Масулларнинг айтишича, мазкур кон Сурхондарёнинг релефи ўта мураккаб бўлган Бойсун тоғларида жойлашган. У ерда газ қазиб чиқаришни ташкил қилиш узоқ ва мураккаб жараён. Масалан, 2017 йилда ишлар бошланган бўлса, мана орадан салкам 6 йил ўтган бўлсада, ҳалигача газ қазиб чиқариш бошлангани йўқ. Яъни бу жойда газ қазиб чиқаришни йўлга қўйишнинг ўзига камида 8 йил, йўқса тахминан 10 йил вақт кетади.

Шунингдек, инвестор киритган маблағнинг қопланиш муддатини ҳам ҳисобга олиш керак. Шу сабабли битим 35 йилга тузилган.

❓ Нега айнан шу компаниялар танланган?

Бу саволни ҳам бердик.

Юқорида айтилганидек, ушбу кон жуда ноқулай жойда жойлашган. У гарчи 1960 йилларда аниқланган бўлсада, лекин собиқ СССР вақтида ҳам конни ўзлаштириш имкони бўлмаган.

Мустақиллик йилларида конни ўзлаштириш бўйича таклифлар кўплаб хорижий компанияларга берилган (БП, Тотал ва ?к). Лекин улар рози боълишмаган.

2006 йилда Малайзиянинг Петронас компанияси ҳамда Саудия Арабистонининг Delta Oil компаниялари мазкур конни ўрганишга киришган. Бироқ, коннинг мураккаб геологик тузилиши, газ таркибида олтингугурт ва углеводород оксиди миқдори юқорилиги, иқтисодий жиҳатдан паст рентабеллиги сабабли юқоридаги компаниялар 2013 йилда лойиҳадан ўз ихтиёрлари билан чиқишган.

Шундан сўнг, кон яна бир неча йил қаровсиз қолган. 2017 йилга келиб, юқоридаги инвесторларга берилган.

► Очиқлик ҳақида

Масуллардан шунга оид тегишли ҳужжатларни жамоатчилик учун очиқлашни сўрадик. Ишончсизлик бўлмаслиги учун, ҳамма ўз кўзи билан кўриши керак.

Шунингдек, учрашувда бундай битимларга оид қонунчиликни янгилаш ҳақида ҳам гап кетди. Яъни қонунларга бундай битимлар албатта Парламент томонидан тасдиқланиши, матнлари жамоатчиликка очиқ эълон қилиб борилиши, ишлаб турган конларни хорижий ёки хусусий компанияларга беришни тақиқлаш ҳақидаги талабларни қўшиш кераклиги таъкидланди.

⇒ @xushnudbek

Манба: https://t.me/xushnudbek/18248

«Ўзбекистон МЭТ» АЖ Ахборот хизмати

https://t.me/uzmetaxborotxizmati