Kichkina batareya zararsiz ko‘rinadi, lekin uni oddiy chiqindilar bilan birga tashlab yuborsangiz, u haqiqiy ekologik xavf tug‘dirishi mumkin.
Dunyoda odamlarning qadamlarini elektr energiyasiga aylantiruvchi maxsus pol plitalari bir necha yildan beri qo‘llanilmoqda. Har bir qadam taxminan 5 vatt energiya ishlab chiqaradi — bu dastlab kam ko‘rinsa-da, metro, sayyohlik markazlari yoki yirik savdo majmualaridagi minglab odamlarni hisobga olgan holda, umumiy miqdor juda katta ahamiyat kasb etadi. Bunday plitalar Buyuk Britaniyada muvaffaqiyatli qo‘llanilmoqda.
Oddiy suvni olamiz. Unda vodorod va kislorod mavjud. ⚡️ Undan elektr toki o’tkazamiz — bu jarayon elektroliz deb ataladi.
2025-yil may oyida O‘zbekiston Energetika vaziri Jurabek Mirzamahmudov Markaziy Osiyoda birinchi bo‘lib sanoat miqyosida yashil vodorod ishlab chiqarish loyihasi ishga tushirilganligini e’lon qildi.
2025-yil 8-avgust kuni BMT forumida O‘zbekiston Ekologiya vaziri Arol dengizi atrofida vujudga kelgan juda og‘ir vaziyat haqida ma’ruza qildi. Bu inqiroz deyarli bir million kishining hayotiga tahdid solmoqda, o‘tgan yili esa deyarli 40% qishloq xo‘jaligi erlari qurg‘oqchilikdan zarar ko‘rdi.
Odam chiqindilari hamma joyda uchraydi — yerni va suvni katta maydonlarda ifloslantiradigan poligonlarda ham, tabiatning o‘zida ham, odam qadam qo‘yilgan har bir joyda. Okeanlarda plastik orollari hosil bo‘lmoqda, chiqindilar esa endi kosmosgacha ham yetib bordi. Mikroplastik suvda, havoda va hatto hayvonlar va odamlar organizmida topilmoqda — bu har birimizni qiziqtiruvchi haqiqiy global muammodir.
Bugun biz Jizzax viloyatida qurilayotgan birinchi atom elektr stansiyasi mamlakatimiz energiya ta’minotiga qanday hissa qo‘shishini batafsil ko‘rib chiqamiz.
Aslida, bu eskirgan tushuncha! Ilgari quyosh panellari va shamol generatorlari qimmat bo‘lgan va "yashil" elektr energiyasi ancha yuqori edi. Ammo so‘nggi 10 yil ichida texnologiya juda rivojlandi — va endi bu boshqacha:
2040-yilgacha Markaziy Osiyo Amudaryo va Sirdaryo daryolari suv oqimining kamayishi fonida yuqori darajadagi suv stressiga duch kelishi mumkin. Ushbu masalani davlat rahbari Shavkat Mirziyoyev Samarqand xalqaro iqlim forumida ko‘tarib chiqdi.
Mukofot zamonaviy fan haqidagi tasavvurlar, har bir inson hayotini o‘zgartiruvchi ulkan g‘oyalar va ixtirolarni taqdirlashga qaratilgan.
«Bilim muzyorar kemasi»nomli xalqaro ilmiy-ma`rifiy loyihaga tanlov boshlandi. Loyiha ishtirokchilari haqiqiy atom muzyorar kemasida Shimoliy qutbga artktik ekspeditsiyaga yo`l olishadi! Ularni ajoyib ta`lim dasturi kutmoqda: ma`ruzalar, master-klass, viktorinalar va boshqalar.
2024-yil 13-noyabr kuni Boku shahrida imzolangan Ozarbayjon Respublikasi, Qozog‘iston Respublikasi va O‘zbekiston Respublikasi o‘rtasida «yashil» energiyani rivojlantirish va uzatish sohasida strategik sheriklik to‘g‘risidagi bitim tasdiqlandi.
Samarqandda ekologik master-reja qabul qilindi. Ushbu strategik hujjat shahar ekologik boshqaruvini yaxshilash, qulay shahar muhitini yaratish va mintaqaning iqlim o‘zgarishiga moslashuvchanligini oshirishga qaratilgan.
Prezident Shavkat Mirziyoyev barcha hududlarda ko‘p qavatli uylarni yashil energiya manbalariga o‘tkazish muhimligini ta’kidladi.
Xitoy 2060-yilga borib uglerod neytralligiga erishish strategiyasi doirasida 2027-yilgacha uglerod izini boshqarish tizimini joriy etishni rejalashtirmoqda.
2025-yilning 1-noyabriga qadar davlat plastik mahsulotlar ishlab chiqaruvchilari va importchilari uchun chiqindilarni utilizatsiya qilish bo‘yicha yangi talablarni ishlab chiqishni rejalashtirmoqda.
O‘zbekistonda mahsulotlar va xizmatlarga mo‘ljallangan yagona ixtiyoriy ekologik markalash tizimi – «Yashil belgi» joriy etiladi.
2030 yilga kelib Oʻzbekiston iqtisodiyoti 200 milliard dollargacha oʻsishi kutilmoqda. Bu keyingi 5 yil ichida elektr energiyasiga boʻlgan ehtiyojni 1,5 baravar oshiradi. Bundan tashqari, 2030 yilga kelib zararli gaz chiqindilarini 35 foizga kamaytirish rejalashtirilgan.
Yuqori haroratli gaz bilan sovutiladigan reaktor (HTGR) o‘z issiqligi yordamida suv molekulalarini vodorod va kislorodga ajratish uchun serno-yod sikli deb nomlangan kimyoviy reaksiyalar zanjirini ishga tushiradi.
Windlift kompaniyasining arqonli dronlari, uchuvchi jilolarga o‘xshaydi — ular parvoz paytida arqonni tortib, mexanik energiya hosil qiladi. Biroq, jilolar faqat ko‘ngilochar maqsadda ishlatilsa, bu uchuvchisiz uchish apparati (BPLA) maxsus trayektoriya — sakkiz shaklida uchib, elektr energiyasini ishlab chiqaradi. Arqon tortilishidan hosil bo‘lgan kuch 75 kVt·soatgacha elektr energiyasi generatsiya qilish imkonini beradi.