Yanvar oyida kuzatilgan anomal sovuq mas’ullarni keyingi qishni hozirdan o‘ylashga majbur qildi: elektr energiyasi taqchilligi va kutilmagan avariya holatlariga yechim sifatida quyosh elektr stansiyalari ko‘rilyapti. Budjet tashkilotlariga quyosh paneli va issiq suv kollektorini o‘rnatish majburiyati yuklanmoqda. Ammo buning ortidan joylarda aholi va tadbirkorlarni ham quyosh paneli o‘rnatishga majburlash kampaniyasi boshlab yuborildi.
So`nggi kunlarda Ozodlik radiosining "Kreml changalidagi o`zbek gazi" sarlavhali surishtiruvi ijtimoiy tarmoqlarning o`zbek segmentida shov-shuvlarga sabab bo`ldi. Surishtiruvda o`zbek gazi suvtekin narxda Rossiya kompaniyalariga sotib yuborilgani aytilgan.
2023-yil yakuniga qadar Shirin shahri va Boyovut tumanlari hududida Saudiya Arabistonining “ACWA Power” kompaniyasi tomonidan quvvati 1500 MVt bo‘lgan issiqlik elektr stansiyasi ishga tushiriladi;
Samarqand viloyati Kattaqo‘rg‘on shahar “Yakkabog‘” mahalla fuqarolar yig‘inida fuqaro M.Sh. umumiy foydalanishdagi elektr tarmog‘iga mayning qurilmalarini o‘zboshimchalik bilan ulab, 81,1 ming kVt/s elektr energiyasini noqonuniy sarflagan.
Yuqori kuchlanishli elektr simlari ustunlari osti bo‘m-bo‘sh qilib qo‘yiladi. Ikki tomoni ham to‘la uy, lekin o‘sha elektr simlari o‘tgan hudud elektr tarqatuvchi tashkilotning mulki hisoblanadi. Masalan, men shu joydan yo‘l o‘tkazishim uchun ham ulardan ruxsat olishim kerak. Umuman hamma odamlarning harakati shtatni rivojlantirishga qaratilgan. Lekin hammasi qonunlar doirasida bo‘lishi kerak. Shuningdek, shaharning yozib qo‘yilgan qoidalari bor, injenerlik ishlari, dizaynlar hammasi o‘sha asosida ketadi.
2022-yilda elektr energiyasi ishlab chiqarish hajmi 2016-yilga nisbatan 15,3 mlrd kVt⋅soatga yoki 25,9 foizga ko‘pni tashkil etdi
O‘zbekiston Markaziy banki raisi o‘rinbosari Behzod Hamroyev may oyida elektr energiyasi va gaz narxlarining erkinlashtirilishi mumkinligini ma’lum qildi. Bu chora bir necha yildan beri kechiktirib kelinadi.
Rahbar korxonaning o‘zida ham «svet» o‘chib qolganligini uchta tuman oshib kelayotgan yuqori kuchlanishli tarmoqda elektr yo‘qligi bilan izohladi. Tumanda aholining elektr energiyasidan debitor qarzdorligi 14 milliard so‘mni, ulgurji iste'molchilarniki 7 milliard so‘mni tashkil etadi. Tumanda xonadonlarga ASKUE «aqlli» hisoblagichlar o‘rnatish ishlari ham yakuniga yetkazilmagan. Ayni paytda 600 nafardan ziyod iste'molchining xonadoni, har birining 5-6 million so‘mdan qarzi bo‘lganligi sababli tarmoqdan o‘chirilgan.
Bu haqda “O‘zenergoinspeksiya” matbuot xizmati ma’lum qildi.
Joriy yilning yanvar oyi davomida Energetika vazirligi huzuridagi “O‘zenergoinspeksiya” va huquqni muhofaza qiluvchi organlar bilan hamkorlikda o‘tkazilgan nazorat tadbirlarida 511 ta holatda 6,7 mln kVt-soat elektr energiyasidan noqonuniy foydalanish holatlari aniqlandi.
“O‘zbekiston milliy elektr tarmoqlari” AJ tomonidan Andijon viloyatining Shahrixon, Baliqchi, Bo‘ston va Ulug‘nor tumanlaridagi iste’molchilarning elektr ta’minotini yaxshilash maqsadida 220 kV kuchlanishli “Yangi Andijon” podstansiyasi qurilmoqda. Podstansiya joriy yil yakuniga qadar ishga tushirilishi rejalashtirilgan.
Esimda, o‘quvchilik yillarim qishda sinf xonamizning pechkasi ertalab faqat bir marta yoqilardi. Uyimiz ham atigi ikki mahal isitilar va shu iliq harorat tafti biz uchun yetarli edi. Ta'lim olish, kundalik turmush ishlari o‘z maromida davom etaverardi.
Joriy yil yakuniga qadar yurtimizda umumiy quvvati 2910,6 MVt bo‘lgan 7 ta elektr stansiya (1 ta IES, 1 ta shamol, 3 ta quyosh va 2 ta GES) ishga tushirilishi (yagona elektr tarmog‘iga ulanishi) rejalashtirilgan. Xususan:
Fuqarolarning murojaatlari va tanqidiy materiallarga bepisand munosabatda bo‘layotgan, bu boradagi qonun talablarini buzayotgan mutasaddi tashkilotlar ham oz emas. Afsuski, bu og‘riqli nuqtamizdir. «Ishonch» va «Ishonch-Doverie» gazetalari 2022-yilda 236 ta tanqidiy materialni ko‘rib chiqib, munosabat bildirish uchun tegishli hokimlik, vazirlik va tashkilotlarga yubordi.
Bu – maishiy chiqindi gazidan (metan) elektr energiyasi ishlab chiqaruvchi Markaziy Osiyodagi yagona majmua bo‘ladi. Unga Koreyaning Sejin G&E kompaniyasi 55 mln dollar investitsiya kiritadi. Loyiha 2018 yilda tasdiqlangan edi.
2023-yilning boshida O‘zbekiston Respublikasining aholisi 36,0 million kishini tashkil etdi. Bu o‘tgan yildagiga nisbatan 753,6 ming kishi (2,1%) ko‘p demakdir. Aholining bunday o‘sishi asosan o‘lim darajasining nisbatan pastligi va tug‘ilish darajasining yuqoriligi bilan bog‘liq. 2022-yilda 932,2 ming go‘dak dunyoga kelgan.
Energiya resurslaridan maqsadli va tejab-tergab foydalanishning qanchalik ahamiyatli ekanligini barchamiz yaxshi bilsak-da, yanvar oyida kuzatilgan anomal sovuq kunlarida buni yana ham teranroq angladik.
Bugun O‘zbekistonda shaharsozlik qay ahvolga kelib qoldi? Kun.uz'ning #Boricha podkastida shaharsoz Temurbek Ahmedov, energetika mutaxassisi Sarvar Qurbonov, ekofaol Nodira Olimova va jurnalist Bobur Akmalov shaharsozlikda nima qilish va nima qilmaslik kerakligi haqida, Toshkent shahri misolida so‘z yuritadi.
O‘zbekiston Milliy axborot agentligining @uza_uz telegram kanali orqali O‘zbekiston fanlar akademiyasi Energetika muammolari instituti direktori, texnika fanlari doktori, professor Hakimjon Murodov ishtirokida «Energetika sohasidagi muammolar kelgusi yil takrorlanmasligiga kafolat bormi?» mavzusida ovozli chat bo‘lib o‘tdi.
Maʼmuriy islohotlarning navbatdagi bosqichini amalga oshirish maqsadida Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining “Respublika ijro etuvchi hokimiyat organlari faoliyatini samarali yoʻlga qoʻyishga doir birinchi navbatdagi tashkiliy chora-tadbirlar toʻgʻrisida”gi Farmoni imzolandi (25.01.2023-yildagi PF-14).